του Dr. Med. Dent. Θωμά Μακρυνιώτη, MSc
Σύμφωνα με τον παγκόσμιο οργανισμό υγείας περίπου 422 εκατομμύρια άνθρωποι στον κόσμο πάσχουν από σακχαρώδη διαβήτη ενώ περίπου 1,5 εκατομμύριο θάνατοι ετησίως προκαλούνται από αυτή την ασθένεια. Επιπλέον ο διαβήτης συνδέεται με πλήθος δευτερογενών νοσημάτων όπως η νεφρική ανεπάρκεια, το έμφραγμα, το εγκεφαλικό, ενώ μπορεί να προκαλέσει τύφλωση και σοβαρότατες αλλοιώσεις των μικρών αγγείων των άκρων (μικροαγγειοπάθεια).
Εκτός όμως από τις προαναφερθείσες ασθένειες, ο σακχαρώδης διαβήτης συνδέεται άμεσα και με την περιοδοντική νόσο (περιοδοντίτιδα), με τους διαβητικούς να έχουν τρεις φορές περισσότερες πιθανότητες να αναπτύξουν περιοδοντιτιδα από τους μη διαβητικούς.
Δεν είναι όμως μόνο ο διαβήτης που επηρεάζει την περιοδοντιτιδα αλλά ισχύει και το αντίθετο, ότι δηλαδή η περιοδοντιτιδα προάγει τον διαβήτη. Τα βακτήρια της οδοντικής πλάκας που προκαλούν την ασθένεια υποβάλουν το σώμα σε μια μαζική φλεγμονώδη αντίδραση, καθώς οι βακτηριακές τοξίνες που απελευθερώνονται εισέρχονται στον οργανισμό και μεταφέρονται μέσω της κυκλοφορίας σε όλο το σώμα. Με αυτόν τον τρόπο η αντίσταση των κυττάρων στην ινσουλίνη αυξάνεται και τα επίπεδα του σακχάρου στο αίμα ανεβαίνουν.
Από όλα αυτά γίνεται σαφές ότι η περιοδοντική νόσος και ο διαβήτης αλληλοεπηρεάζονται, με την πρώτη να μπορεί δυνητικά να αποτελέσει έναν υπολογίσιμο κίνδυνο για την υγεία του ασθενή.
Ο οδοντίατρος είναι συχνά ο πρώτος ο οποίος αναγνωρίζει μια ασθένεια από τα σημάδια που αφήνει αυτή στο στόμα. Επίμονες φλεγμονές στα ούλα, καταστροφή του περιοδοντίου οι οποία συμπεριφέρεται με ασυνήθιστη ανθεκτικότητα στην θεραπεία, προβλήματα επούλωσης μετά από εξαγωγές δοντιών η χειρουργικές επεμβάσεις στο στόμα, αποστήματα και έλκη στα ούλα καθώς και ραγάδες στην γωνία του στοματος μπορούν να υποδηλώνουν την ύπαρξη σακχαρώδους διαβήτη.
Ποιός είναι λοιπόν ο ρόλος του οδοντιάτρου στον σακχαρώδη διαβήτη και πώς μπορεί να βοηθήσει ενεργά τον διαβητικό ασθενή να βελτιώσει την στοματική και κατ’ επέκταση την γενική υγεία του;
- Αν ο διαβητικός ασθενής δεν έχει διαγνωστεί και ο οδοντίατρος αναγνωρίσει κάποια από τα παραπάνω συμπτώματα, είναι σημαντική η άμεση παραπομπή σε παθολόγο και κατόπιν σε ειδικευμένο διαβητολόγο.
- Συχνοί έλεγχοι της στοματικής κοιλότητας για την πρόληψη ασθενειών των δοντιών και των ούλων.
- Επαγγελματικός καθαρισμός σε συχνότητα που θα κρίνει ο θεράπων ιατρός.
- Βελτίωση της στοματικής υγιεινής του ασθενους με την βοήθεια του οδοντιάτρου, ο οποίος όχι μόνο θα δώσει τις κατάλληλες συμβουλές, αλλά θα ελέγχει και το αποτέλεσμα της προσπάθειας του διαβητικού ασθενή.
- Ενημέρωση του διαβητικού ασθενή για την σημασία της υγιεινής διατροφής, την ελάττωση του καπνίσματος και της κατανάλωσης αλκοόλ.
- Στενή συνεργασία του θεράποντα διαβητολόγου με τον οδοντίατρο για την πρόληψη και έγκαιρη αντιμετώπιση όλων των οδοντικών και περιοδοντικών προβλημάτων.
Πηγές:
- Axelsson, P. and J. Lindhe (1981). Effect of controlled oral hygiene procedures on caries and periodontal disease in adults. Results after 6 years. J Clin Periodontol 8(3): 239-48.
- Axelsson P., Lindhe J., Nyström B. (1991) On the prevention of caries and periodontal disease. Results of a 15-year-longitudinal study in adults. J Clin Periodontol 18: 182–189
- Deutsche Bundeszahnärztekammer
- Deutsche Diabetes Gesellschaft
- Deutsche Gesellschaft für Parodontologie
- Diabetes Res Clin Pract. 2021 Feb; 172:108646. Epub 2020 Dec 24 doi: 10.1016/j.diabres.2020.108646.
- Global Report on Diabetes. Isbn 2016;978:1–88. doi:ISBN 978 92 4 156525 7
- Kidambi S, Patel SB. Diabetes mellitus: considerations for dentistry. J Am Dent Asso 2008; 139:8S-18S.
- Rees TD. Periodontal management of the patient with diabetes mellitus. Periodontol 2000 2000; 23: 63-72.
- Sarwar N, Gao P, Seshasai SR, Gobin R, Kaptoge S, Di Angelantonio et al. Lancet. 2010; 26;375:2215-2222. Diabetes mellitus, fasting blood glucose concentration, and risk of vascular disease: a collaborative meta-analysis of 102 prospective studies. Emerging Risk Factors Collaboration.
- World Health Organisation
- Ελληνική διαβητολογική εταιρεία